رانندگی با خودروهای مجهز به گیربکس اتومات تجربه‌ای راحت و بی‌دردسر است. اما زمانی‌که خودرو هنگام تعویض دنده با لرزش یا ضربه‌ای ناگهانی مواجه می‌شود، لذت رانندگی جایش را به نگرانی میدهد. این وضعیت که به آن تقه زدن گیربکس اتوماتیک می‌گویند نشانه‌ای از نقص در یکی از قطعات یا عملکرد سیستم گیربکس است. به‌عنوان مثال، برخی از رانندگان خودروهای مدرن از علت تقه زدن گیربکس اتومات در دنده عقب گلایه دارند که معمولاً به دلایلی نظیر نقص روغن‌کاری یا فشار روغن پایین مربوط می‌شود. اگر این پدیده را نادیده بگیریم، به‌مرور زمان ممکن است گیربکس دچار آسیب‌های جدی‌تری شود.
تقه زدن گیربکس اتوماتیک به چه معناست؟
تقه زدن گیربکس اتوماتیک اشاره به ضربه یا تکان ناگهانی در هنگام تعویض دنده دارد. این مشکل ممکن است در زمان تغییر وضعیت از حالت ایستا به حرکت، حین دنده عقب یا حتی در سرعت‌های پایین احساس شود. این ضربه‌ها معمولاً به‌دلیل اختلال در فشار روغن یا فرمان اشتباه کامپیوتر خودرو به گیربکس رخ می‌دهند.
برای مثال، برخی از خودروها مانند هیوندا در سرمای صبحگاهی دچار تقه زدن گیربکس اتوماتیک هنگام سرد بودن می‌شوند که ارتباط مستقیمی با ویسکوزیته‌ی روغن و دمای عملکردی دارند. بسیاری از افراد گمان می‌کنند این مشکل طبیعی است، در حالی که نادیده گرفتن آن می‌تواند باعث فرسایش شدید و هزینه‌بر شدن تعمیرات شود. اگر این ضربه‌ها را مداوم احساس می‌کنید، نباید به آن بی‌توجه باشید، چراکه ممکن است به زودی با مشکلاتی بزرگ‌تر درگیر شوید.
بررسی دلایل تقه زدن گیربکس اتوماتیک
تقه زدن گیربکس اتوماتیک معمولاً بی‌دلیل اتفاق نمی‌افتد. عوامل متعددی در این موضوع نقش دارند که اگر به‌موقع تشخیص داده نشوند منجر به خرابی کامل گیربکس می‌شوند. گاهی سبک رانندگی عامل اصلی است. در مواردی دیگر، مشکل از روغن، سیستم خنک‌کننده یا حتی بخش‌های مکانیکی گیربکس است. در ادامه ۷ دلیل رایج را بررسی می‌کنیم که هر یک از آن‌ها می‌توانند به علت تقه زدن گیربکس اتوماتیک ماکسیما، رفع تقه گیربکس اتومات یا حتی احساس ضربه در حالت شروع حرکت مربوط شوند.
۱. سبک رانندگی پرتنش
یکی از دلایل اصلی تقه زدن گیربکس اتوماتیک در شروع حرکت، رانندگی با شتاب بالا یا تغییر ناگهانی سرعت است. این سبک رانندگی باعث می‌شود ECU یا کامپیوتر خودرو نتواند عملکرد نرم گیربکس را مدیریت کند. در خودروهایی که حساسیت پردازش بالایی دارند، این رفتار باعث فشار به سیستم انتقال قدرت شده و ضربه‌هایی را ایجاد می‌کند. اگر به‌طور ناگهانی پا روی پدال گاز فشار دهید، تعویض دنده همراه با تقه خواهد بود.
۲. خرابی یا کثیفی فیلتر روغن
تقه زدن گیربکس اتوماتیک ممکن است به‌دلیل گرفتگی فیلتر یا کثیف بودن روغن باشد. روغن نقش کلیدی در عملکرد گیربکس دارد و کاهش کیفیت آن باعث اصطکاک، کاهش فشار هیدرولیکی و در نتیجه تقه‌زدن می‌شود. بسیاری از خودروهایی که پس از ۵۰ هزار کیلومتر سرویس نشده‌اند، دچار این مشکل می‌شوند. این یکی از دلایل رایج در تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک بی ام و غرب تهران است که معمولاً با تعویض روغن، مشکل به‌راحتی رفع می‌شود.
۳. خرابی شیر برقی یا رادیاتور روغن
اگر در سیستم خنک‌کننده روغن گیربکس اختلالی وجود داشته باشد، دمای بالا عملکرد گیربکس را مختل می‌کند. یکی از نشانه‌ها، تقه زدن گیربکس اتوماتیک هیوندا در زمان توقف‌های مکرر است. در موارد شدیدتر، روغن بیش از حد داغ شده و روانکاری از بین می‌رود. رفع تقه زدن گیربکس اتومات در این شرایط تنها با تعویض شیرها یا بررسی کامل سیستم خنک‌کننده امکان‌پذیر است.
۴. خرابی سوپاپ‌ها و سرووها
یکی از دلایل فنی جدی تقه زدن گیربکس اتوماتیک، خرابی سوپاپ‌های داخلی و عملکرد نامناسب سرووهای هیدرولیک است. وقتی این قطعات دچار مشکل شوند، گیربکس نمی‌تواند فشار لازم را حفظ کند و ضربه‌هایی به‌هنگام تعویض دنده وارد می‌شود. در بسیاری از خودروها، خرابی سوپاپ‌ها با لرزش همراه است.
۵. شل شدن اتصالات
اگر اتصال گیربکس با رام یا دسته‌موتور خودرو شل شده باشد، در هر بار تغییر دنده، ضربه‌ای به بدنه خودرو منتقل می‌شود. این موضوع ممکن است با صدای تقه یا لرزش همراه باشد. در تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک سراتو غرب تهران، این مشکل یکی از موارد رایج میان مشتریان با کارکرد بالای خودرو است. تقه زدن گیربکس اتوماتیک در دنده عقب در چنین شرایطی به‌وضوح احساس می‌شود.
۶. مشکل در کامپیوتر گیربکس (ECU)
وقتی کامپیوتر خودرو اطلاعات اشتباهی را به سیستم انتقال قدرت ارسال کند، گیربکس نمی‌تواند به‌درستی دنده مناسب را انتخاب کند و در نتیجه ضربه ایجاد می‌شود. این مشکل در خودروهای مدرنی که تنظیمات دقیق‌تری دارند بیشتر به‌چشم می‌خورد. در برخی مواقع، ریست ECU می‌تواند به رفع تقه زدن گیربکس اتوماتیک کمک کند.
۷. نشتی روغن از گیربکس
یکی دیگر از عواملی مشکل روغن ریزی گیربکس اتومات که باعث کاهش فشار داخلی و در نتیجه ضربه‌زدن می‌شود است. وجود روغن زیر خودرو یا افت سطح روغن در گیج، می‌تواند علامت این مشکل باشد. نشتی معمولاً در اتصالات یا واشرها رخ میدهد که نیاز به بررسی دقیق دارد.
برطرف کردن تقه زدن گیربکس اتوماتیک
برای رفع تقه زدن گیربکس هیچ راه‌حل قطعی و یکسانی وجود ندارد، زیرا هر خودرو شرایط خاص خود را دارد. بهترین اقدام، مراجعه به تعمیرگاه معتبر و تخصصی است. بررسی روغن گیربکس، بررسی اتصالات، تست بلوک هیدرولیک و ریست ECU از اقداماتی است که باید توسط متخصصان انجام شود. بی‌توجهی به این ضربه‌ها در طولانی‌مدت می‌تواند باعث خرابی کامل گیربکس شود که هزینه‌های بالایی را تحمیل می‌کند.
اگر در غرب تهران ساکن هستید، مراکز حرفه‌ای مانند تعمیرگاه گیربکس اتوماتیک مگان غرب تهران استاد گیربکس می‌توانند در سریع‌ترین زمان، مشکل را شناسایی و رفع کنند. اگرچه بعضی افراد تلاش می‌کنند خودشان اقدام به تعویض روغن یا تست ECU کنند، اما توصیه اکید این است که از هرگونه اقدام خودسرانه پرهیز کرده و کار را به کارشناسان بسپارید.
جمع‌بندی
در پایان باید گفت تقه زدن گیربکس اتوماتیک پدیده‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت یا سرسری با آن برخورد کرد. این نشانه می‌تواند به دلایل ساده یا پیچیده‌ای رخ دهد و اگر به‌موقع بررسی نشود، به‌راحتی به آسیب جدی منجر می‌شود. شناخت علائم اولیه، بازدیدهای دوره‌ای و مراجعه به تعمیرگاه‌های متخصص، راه‌حل‌هایی است که سلامت گیربکس شما را تضمین می‌کند. با نگهداری صحیح، تعویض به‌موقع روغن و رانندگی با دقت، می‌توانید از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرده و لذت رانندگی با گیربکس اتوماتیک را تجربه کنید.
سوالات متداول
۱. آیا تقه زدن گیربکس اتوماتیک همیشه به تعمیر نیاز دارد؟
اگر تکرار شود، بله.
۲. بهترین زمان برای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک چه موقع است؟
بین ۳۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر بسته به نوع خودرو.
۳. آیا تقه زدن فقط در دنده عقب اتفاق میافتد؟
خیر، در شروع حرکت و تعویض دنده نیز رخ میدهد.